Eritrosit Mikroskopisi, eritrosit mikroskopisi için alınacak idrar numunesi sabah ilk yapılacak olan idrardır, bu idrar çok konsantre olması sebebi ile inceleme açısından çok uygundur. Mikroskobik inceleme için ilk idrar atımı alınmamalıdır. Çünkü ilk idrar atımında genital bölge ve idrar yolundaki bakteriler bulunması sebebi ile idrar bir süre yapıldıktan sonra orta akım idrar alınması sonuçlar bakımından daha iyidir. Ayrıca eritrosit mikroskopisi için verilecek idrardan önce ağır fiziksel aktivite yapılmamış olması gerekir.
Eritrosit mikroskopisi nedir, nasıl yapılır?
İdrarda eritrosit artışı, çeşitli renal hastalıklar, akut ve kronik enfeksiyonlar, alt üriner sistem hastalıkları, ekstrarenal hastalıklar, ilaçların sebep olduğu toksik reaksiyonlar ve fizyolojik nedenlerden dolayı görülür. Normal bir idrar sedimentinde eritrosit mikroskopisi bakıldığında 1-2 eritrosit bulunur. Eritrositler 6-7 um çapında olup, çapları dansitedeki artışa bağlı olarak değişir. Dansite azalır iken eritrosit çapı artar, dansite artarken eritrosit çapı azalır.
Eritrosit mikroskopisinde, eritrositlere ait kırılma indeksi, hücrelerin hemoglobin içeriğine göre de değişiklik göstermektedir. Hipertonik bir idrarda, eritrositlerin çapı küçülür, pürüzlü ve çentikli hücreler olarak görüntü verir. Hipotonik idrarda ise eritrositler büyük ve renksiz görünümlü yuvarlak gölgeler olarak görünürler.
Eritrosit mikroskopisi yapıldığında eritrositler yağ damlacıkları ve mantar hücreleri ile karıştırılabilmektedir. Ayrım yapılırken şüphe duyulursa bu durumda iki ayrı preparat hazırlanır ve asetik asit ilave edilir. Bu durumda eritrositler asteik asidin etkisi ile lizise uğrarlar.
Eritrositler morfolojik yapı olarak incelendiğinde, kusursuz yuvarlaklar olabildiği gibi değişik şekillerde de görülebilirler. Eritrositler glomerüler orijinli hematüride bozuk şekilli iken, glomerüler orijinli olmayan hematüri de ise normal görünümdedirler.
Eritrositlerin yaklaşık olarak %80'den fazlası dismorfik ise glomerüler, %80'den fazlası izomorfik ise glomerüler olmayan veya her iki hücre sayısı da eşitse mikst şeklinde sınıflandırılır.
Eritrosit mikroskopisi bu kriterler kullanılarak glomerulonerfit ve ürolojik hastalıklarda kesin tanı koyulmasını sağlar. Orijini bilinmeyen izole mikroskobik hematürili hastaların erken tanı ve takiplerinde eritrosit morfolojisi önem arz eder.
Eritrosit mikroskopisi yapılmadan önce mikroskop iyi ayarlanmalıdır. İnceleme yapılacak idrarın dansitesi ve pH derecesi bilinmelidir. İnceleme küçük büyütme ile başlar, 10'luk objektif ile tüm alanlar kontrol edilir, idrar elemanlarının dağılımı bu şekilde yapılır. Yaymada ilk olarak silindirlerin toplama eğilimi gösterdiği kenar kısımlar daha sonra da diğer kısımlar incelenir. Daha sonra 402lık objektif ile büyütülerek inceleme yapılır. Her olgu için tesadüfen seçilmiş 20 küçük ve büyük mikroskop alanı taranmalıdır.
